| Đối Phó với COVID-19 | Coping with COVID-19 |
| Tuy hàng triệu người sống ở Hoa Kỳ đã chích ngừa và an toàn, nhưng hàng triệu người khác vẫn chưa chích ngừa, và nhiều người quyết định không chích vì tin vào các tin tức sai lệch hay đầu độc. | While many millions of Americans have been safely vaccinated, millions of others have not, with many basing their decision not to get the vaccine on inaccurate or misleading information. |
| Ấn bản này phản biện lại với các tin đồn thất thiệt này với tin xác thật, giải thích lý do mỗi người cần nên chích ngừa, đưa ra các mẹo để nhận ra và nguồn gốc của các tin tức sai lệch/đầu độc, cũng như hướng dẫn người đọc đến các nguồn tài liệu có thể giúp họ đi chích ngừa. | This publication counters specific vaccination objections with facts, explains why someone should get vaccinated, gives tips for recognizing and stemming vaccine misinformation/disinformation, and directs readers to resources that can help them get a vaccination. |
| Khủng hoảng COVID-19 vẫn đang thách thức mỗi người trong chúng ta, và là thảm trạng cho nhiều người. | The COVID-19 crisis has been challenging for everyone, and devastating for many. |
| Cách duy nhất hứa hẹn con đường trở lại đời sống bình thường là thuốc chích ngừa COVID-19. | The single most promising route back to normal life is the COVID-19 vaccine. |
| Khi hàng triệu người ở Mỹ đã được chích ngừa an toàn, nhưng hàng triệu người khác vẫn chưa chích, trong đó có rất nhiều người quyết định không chích, vì họ tin vào các tin không chính xác hay đầu độc. | While many millions of Americans have been safely vaccinated, millions of others have not, with many basing their decision not to get the vaccine on inaccurate or misleading information. |
| Hướng dẫn này được xuất bản để giúp quý vị: | This guide is designed to help you: |
| Vượt qua các chống đối để đi chích ngừa. | Overcome objections to getting vaccinated |
| Giải thích tại sao người ta cần nên chích ngừa | Explain why someone should get vaccinated |
| Nhận ra và ngăn chặn các tin tức sai lạc/đầu độc về thuốc chích ngừa | Recognize and stem vaccine misinformation/disinformation |
| Đi chích ngừa | Get a vaccination |
| Vượt qua các chống đối | Overcoming objections |
| Mạng điện toán và mạng xã hội giúp truyền tải tin tức – ngay cả khi tin không chính xác hay đầu độc – và truyền đi rất nhanh. | The internet and social media help information—even if it’s inaccurate or misleading—spread very quickly. |
| Các tin đồn phát tán và các tin tức không chứng cớ truyền tải rộng rãi trên mục tin đăng của facebook, Twitter, và trong các cơ quan truyền thông thiên vị hay thị hiếu khiến rất khó để người ta phân biệt giữa sự thật và viễn tưởng. | The prominence of rumors and unsubstantiated claims in Facebook feeds, on Twitter, and in biased or sensationalist media makes it more difficult to distinguish fact from fiction. |
| Dưới đây là một vài thí dụ về hiểu sai lệch về COVID-19 rất phổ thông: | These are a few examples of common COVID-19 vaccine misconceptions: |
| Tôi đã bị nhiễm COVID, vì thế tôi không cần phải chích ngừa. | I’ve already had COVID, so I don’t need the vaccine. |
| Cho dù người nào đã từng bị nhiễm siêu vi trùng coronavirus, họ vẫn cần nên chích ngừa. | Even those who have already had the coronavirus should get vaccinated. |
| Trước tiên, hệ thống kháng thể được tạo ra sau khi bị nhiễm dịch này không mạnh như kháng thể do thuốc chích ngừa tạo ra. | First, the immune response after having the disease isn’t as strong as the defensive response that comes from vaccination. |
| Hơn nữa, mức kháng thể từ thuốc chích ngừa càng cao chừng nào, cơ thể được bảo vệ lâu hơn chừng đó và nó sẽ tạo vòng vây chống đỡ các siêu vi trùng biến thể khác đang lây lan (Why You Need to Get Vaccinated Even If You’ve Already Had COVID-19). | Also, the higher antibody levels resulting from vaccination are usually associated with longer-lasting protection and will provide a greater cushion of protection against some of the variants that are spreading. |
| Thuốc chích ngừa chích siêu vi trùng coronavirus vào người của tôi. | The vaccine will give me coronavirus. |
| Không một thuốc chích ngừa nào được chấp thuận ở Hoa Kỳ có mang siêu vi trùng sống gây ra COVID-19. | None of the authorized vaccines in the U.S. contain the live virus that causes COVID-19. |
| Nghĩa là thuốc chích ngừa COVID-19 không thể làm quý vị bị bệnh vì COVID-19 (Những lầm tưởng và sự thật về vắc-xin COVID-19). | This means that a COVID-19 vaccine cannot make you sick with COVID-19. |
| Các triệu chứng nhẹ sau khi được chích ngừa như sốt, là các dấu hiệu bình thường cho biết cơ thể đang tạo sự bảo vệ chống lại siêu vi trùng gây ra COVID-19. | Minor symptoms following vaccination, such as a fever, are normal signs that the body is building protection against the virus that causes COVID-19. |
| Vì thường phải mất hai tuần cho cơ thể tạo chất kháng thể sau khi chích mũi cuối cùng, nên người được chích có thể bị nhiễm siêu vi trùng coronavirus trước khi hay ngay sau khi chích ngừa và vẫn bị bệnh. | Because it typically takes two weeks for the body to build immunity after the final vaccination, it is possible that a person could be infected with the coronavirus just before or just after vaccination and still get sick. |
| Thuốc chích ngừa đã được bào chế ra nhanh quá, nó không thể an toàn. | The vaccine was developed so quickly, it can’t possibly be safe. |
| Thuốc chích ngừa tuy được bào chế ra nhanh chóng để đáp ứng với nạn khủng hoảng sức khỏe toàn cầu, nhưng các khoa học gia đã không bắt đầu với con số không; cuộc nghiên cứu đằng sau các thuốc chích ngừa đã được thực hiện cả mấy thập niên trước đó. | While it’s true that the vaccine was fast-tracked in response to a global health crisis, scientists weren’t starting from scratch; the research behind the vaccines had been conducted over the previous decades. |
| Tiền tài trợ ($12.4 tỷ Mỹ kim của chính phủ liên bang vào tháng 12, 2020), chú tâm công việc, và Viện Nghiên Cứu Sức Khỏe Quốc Gia đã hỗ trợ và cung cấp các nguồn tài liệu để khai triển thuốc chích ngừa COVID-19 được an toàn và hiệu nghiệm (How Can Covid Vaccines Be Safe When They Were Developed So Fast?). | Money ($12.4 billion from the federal government by December 2020), focused work, and the support and resources of the National Institutes of Health enabled the development of COVID-19 vaccines that are safe and effective. |
| Thuốc chích ngừa làm cơ thể tôi có phản ứng và có thể đe dọa đến tính mạng tôi | I could have a life-threatening reaction to the vaccine. |
| Bị phản ứng thuốc đến độ đe dọa đến tính mạng rất khó xảy ra. | A life-threatening reaction is very unlikely. |
| Gần 200 triệu người ở Hoa Kỳ đã chích ngừa ít nhất là một mũi và họ không bị gì cả (tính từ tháng bảy 2021) (COVID Data Tracker). | Nearly 200 million people in the United States have safely received at least one vaccine dose (as of early July 2021). |
| Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Bệnh Dịch CDC ước đoán chứng anaphylaxis (sốc thuốc,) là một loại dị ứng đe dọa đến tính mạng xảy ra cứ trong một triệu liều mới có cho 11 trường hợp. | The U.S. Centers for Disease Control (CDC) estimates that anaphylaxis, a potentially life-threatening allergic reaction, occurs in up to 11 cases per million doses. |
| Vì phản ứng thường xảy ra ngay sau khi chích ngừa, do đó, những ai vừa chích ngừa xong, phải ngồi để được quan sát tối thiểu là 15 phút, trong thời gian này nếu có dị ứng xảy ra, người đã chích ngừa sẽ được chữa trị bằng thuốc epinephrine (EpiPen) (COVID-19 vaccines). | Since it usually occurs soon after vaccination, those who get vaccinated are observed for at least 15 minutes, during which an allergic reaction can be treated with epinephrine (an EpiPen). |
| Thuốc chích ngừa COVID sẽ thay đổi nhiễm sắc thể DNA của tôi | The COVID vaccine will alter my DNA. |
| Cả hai loại thuốc chích ngừa COVID-19 mRNA và vếc tơ siêu vi trùng (viral vector) giả đem các hướng dẫn (nguyên liệu di truyền) đến các tế bào của chúng ta để bắt đầu tạo sự bảo vệ chống lại siêu vi trùng gây ra COVID-19. | Both mRNA and viral vector COVID-19 vaccines deliver instructions (genetic material) to our cells to start building protection against the virus that causes COVID-19. |
| Tuy nhiên, nguyên liệu này không bao giờ vào hạt nhân của tế bào, nơi nhiễm sắc thể của quý vị được lưu trữ. | However, the material never enters the nucleus of the cell, which is where our DNA is kept. |
| Nghĩa là nguyên liệu di truyền trong thuốc chích ngừa không thể ảnh hưởng hay phản ứng với nhiễm sắc thể DNA của quý vị. | That means the genetic material in the vaccines cannot affect or interact with our DNA in any way. |
| COVID-19 không tệ gì hơn cúm mùa, và vì tôi không chích ngừa cúm hàng năm, nên tôi không cần thuốc chích ngừa này. | COVID-19 is no worse than the seasonal flu, and since I don’t get the annual flu vaccine, I don’t need to get this one. |
| Tuy đúng là một số người bị nhiễm COVID-19 may mắn chỉ bị triệu chứng nhẹ, nhưng không đúng nếu nói rằng siêu vi trùng coronavirus không tệ gì hơn cúm thường. | While it’s true that some people who contract COVID-19 are fortunate to experience only mild symptoms, it is not true that the coronavirus is no worse than the flu. |
| Trung Tâm CDC đã tìm thấy siêu vi trùng COVID lây lan dễ hơn cúm, nó gây ra nhiều bệnh nghiêm trọng hơn cho con người, nó tiềm ẩn trong người lâu hơn trước khi các triệu chứng xuất hiện, lây lâu hơn và hậu quả người bị nhiễm sẽ bị các triệu chứng lâu dài. | The CDC has found that the coronavirus spreads more easily than the flu, can cause more serious illnesses in people, can take longer before symptoms appear, can be contagious for longer, and can result in long-term symptoms. |
| Dựa theo trữ liệu của Nha Sự Vụ Cựu Quân Nhân Hoa Kỳ cho thấy những người bị chết vì COVID-19 lên đến gần gấp 5 lần nhiều hơn những bệnh nhân chết vì cúm, có nguy cơ phải thở bằng máy thở gấp 4 lần nhiều hơn, phải nằm trong phòng khẩn trương (ICU) trong bệnh viện cao hơn gần gấp 2.5 lần, và nằm trong bệnh viện trung bình ba ngày lâu hơn những bệnh nhân bị cúm (COVID Far More Lethal Than Flu, Data Shows). | A study of U.S. Department of Veterans Affairs data found that those with COVID-19 were nearly five times more likely to die than flu patients, were four times more likely to require breathing machines, were nearly 2.5 times more likely to be admitted to intensive care, and stayed in the hospital an average of three days longer than flu patients. |
| Tôi không có bảo hiểm sức khỏe, và tôi e rằng tôi có thể bị tính tiền chích ngừa, cho dù họ nói chích miễn phí. | I don’t have insurance, and I’m afraid I might get charged for the vaccination, even if they say it’s free. |
| Chính phủ liên bang cung cấp thuốc chích ngừa COVID-19 miễn phí cho người nào muốn chích, bất kể diện di trú hay bảo hiểm sức khỏe, ít ra là cho đến hết năm 2021. | The federal government is providing the COVID-19 vaccine free of charge to everyone who wants one, regardless of immigration or health insurance status, at least through 2021. |
| Chính sách này cũng áp dụng khi quý vị chích ở tiệm bán thuốc tây, trung tâm y tế cộng đồng hay trạm chích ngừa cho công chúng. | This is true whether you get the vaccine at a pharmacy, a community health center or a mass vaccination site. |
| Trừ khi quý vị nhận được các dịch vụ khác của cơ sở y tế trong cùng thời gian quý vị chích ngừa (như khám tổng quát, hay tư vấn cho vấn đề sức khỏe), nhưng quý vị sẽ không bị tính tiền cho mũi chích ngừa COVID-19. | Unless you receive other services from a healthcare provider at the time of your vaccination (such as an examination, or advice for a medical issue), you will not be charged. |
| Nếu nhận được hóa đơn tính tiền chích ngừa COVID-19, và quý vị đã không yêu cầu hay nhận các dịch vụ khám phụ trội khác, đừng trả tiền khi quý vị đang muốn phòng y tế hay hãng bảo hiểm phải làm sáng tỏ sai sót này. | If you do get a bill for a COVID-19 vaccine, and you did not request or receive additional services, don’t pay it while you work out the error with your provider or insurer. |
| (Tùy theo quý vị chích ngừa COVID-19 ở đâu, quý vị có thể nhận được một văn bản “Giải Thích Phúc Lợi” (Explanation of Benefits” – thơ hãng bảo hiểm sức khỏe tường trình tất cả các dịch vụ hãng đã cung ứng – nhưng đây không phải là hóa đơn.) Nếu nghĩ bác sĩ gởi sai hóa đơn tính tiền chích ngừa COVID-19, quý vị yêu cầu văn phòng bác sĩ phải hoàn trả tiền cho quý vị, hay liên lạc với giám đốc thanh tra của Bộ Sức Khỏe và Dân Sinh Hoa Kỳ số 800-HHS-TIPS hoặc viếng trang OIG.HHS.gov. | (Depending on where you got your COVID-19 vaccine, you might receive an “Explanation of Benefits”—a health insurance statement showing all services provided—but it may not be a bill.) If you think your doctor billed you inappropriately for a COVID-19 vaccine, ask for a refund, or contact the U.S. Department of Health and Human Services’ inspector general by calling 800-HHS-TIPS or visiting OIG.HHS.gov. |
| Để biết thêm chi tiết, vào trang GoodRx.com. | Learn more at GoodRx.com. |
| Khi đối diện với vụ ngại chích ngừa, mẹo của các chuyên gia bao gồm chú trọng vào sự chấp nhận chích ngừa và các lợi ích của chích ngừa, bác bỏ các tin đầu độc bằng tin xác thật, nói về các phản ứng phụ trong nội dung đầy đủ (How you approach the topic can make a big difference) cũng như tránh chế diễu chuyện chính trị và đảng phái (Changing the COVID Conversation). | When faced with vaccine hesitancy, experts’ tips include focusing on vaccine acceptance and the benefits of vaccination, dispelling misinformation with facts, putting potential side effects in context, and avoiding shaming or arguing and politics and partisanship. |
| Tại sao cần nên chích ngừa? | Why get vaccinated? |
| Càng nhiều người chích ngừa chừng nào, nước Mỹ sẽ đạt đến miễn dịch cộng đồng –lan truyền rộng lớn hệ thống chống siêu vi trùng –quốc gia có thể trở lại cuộc sống bình thường sớm hơn như trước lúc đại dịch. | The sooner the U.S. achieves herd immunity—widespread resistance to the virus—the sooner the country can get back to normal, pre-pandemic life. |
| Một trong hai cách để đạt được miễn dịch cộng đồng là qua chích ngừa. | One of the two ways to achieve herd immunity is through vaccination. |
| (Cách khác là nhiễm trùng, nhưng không giống như thuốc chích ngừa, cách này đưa đến các rủi ro bị bệnh trầm trọng hay chết.) Một khi phần lớn người trong cộng đồng (bầy đàn) được miễn dịch, toàn thể cộng đồng được bảo vệ --cho dù có những người không thể chích ngừa, như trẻ sơ sinh. | (The other is infection, which, unlike vaccination, carries the risk of serious illness or death.) Once a large enough portion of the community (the herd) is immune, the entire community is protected—even those who can’t get the vaccine, such as infants. |
| Trong nhiều thập niên qua, miễn dịch cộng đồng đạt được qua chích ngừa và đã chậm lại hay ngưng đà lây lan của nhiều loại nhiễm trùng khác nhau, bao gồm sởi, tê liệt, bạch hầu, và sởi Đức. | Over the decades, herd immunity achieved through vaccination has slowed or stopped the spread of all sorts of contagious diseases, including smallpox, polio, diphtheria and rubella. |
| Nếu không có miễn dịch cộng đồng, COVID-19 sẽ tiếp tục là mối đe dọa, và thân nhân, bạn bè cũng như hàng xóm—nhất là những người già hay người có hệ thống miễn nhiễm yếu –sẽ có nguy cơ bị bệnh hay chết. | Without herd immunity, COVID-19 will continue to be a threat, and family members, friends and neighbors—particularly those who are elderly or have compromised immune systems—will be left at greater risk of sickness and death. |
| Cộng đồng của chúng ta, bao gồm các cơ sở thương mại đang gặp khốn đốn sẽ không thể hồi phục vì nạn khủng hoảng này. | Our communities, including struggling businesses, would be unable to recover from the crisis. |
| Thêm vào đó, ngoài việc bảo vệ người khác, chích ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân quý vị, ngay cả nếu quý vị đã từng bị nhiễm coronavirus. | In addition to protecting others, getting vaccinated is the best way to protect yourself, even if you have already had the coronavirus. |
| Các giống mới của siêu vi trùng (gọi là biến thể) có thể làm cho các kháng thể tự nhiên tạo ra từ lần nhiễm trước không còn hữu hiệu nữa, trong khi các thuốc chích ngừa được biết vẫn tạo ra tốt số lượng kháng thể bảo vệ cơ thể. | New strains of the virus—variants—may render the natural defenses resulting from earlier infection ineffective, while the vaccines are believed to still provide a good amount of protection. |
| Và nếu quý vị thật sự nhiễm siêu vi trùng này, quý vị sẽ ít bị bệnh trầm trọng hay chết hơn. | And if you do contract the virus, you’re less likely to experience serious illness or die. |
| Tính đến tháng 6 2021, những người chết vì COVID-19 ở Hoa Kỳ “không thể tưởng tượng” được toàn là những người chưa chích ngừa, dựa theo Bác Sĩ Anthony Fauci, Giám Đốc Viện Nghiên Cứu về Dị Ứng và Nhiễm Trùng (Nearly every new Covid-19 death is now entirely preventable, CDC director says). | As of June 2021, those dying from COVID-19 in the U.S. were “overwhelmingly” unvaccinated, according to National Institute of Allergy and Infectious Diseases Director Dr. Anthony Fauci. |
| Một khi đã được chích ngừa đầy đủ, quý vị có thể trở lại các sinh hoạt bình thường trước đại dịch. | Once you’re fully vaccinated, you can resume many of the activities you did before the pandemic. |
| Và các lợi ích khác như quý vị không phải làm xét nghiệm hay tự cách ly trước và sau khi đi du lịch ra trong nước Mỹ (Khi quý vị đã được tiêm chủng đầy đủ). | And there are other benefits, such as not having to get tested or self-quarantine before or after travel within the U.S. |
| Tuy chích ngừa là lựa chọn cá nhân, nhưng chọn không chích ngừa là lựa chọn cá nhân đưa đến nhiều hậu quả không lường trước. | While getting the vaccine is a personal choice, choosing not to get it is a personal choice that has far-reaching consequences. |
| Mỗi người đi chích ngừa đóng một vai trò thiết yếu đưa đất nước tiến lên và giúp gầy dựng miễn dịch cộng đồng. | Every person who gets vaccinated plays a vital role in moving the country forward and helping to build herd immunity. |
| Nhận ra và phân biệt tin sai lệch/đầu độc | Recognizing and stemming misinformation/disinformation |
| Tin sai lệch (không chính xác) và đầu độc (cố ý đưa tin sai) ngày càng lan tràn. | Misinformation (inaccurate) and disinformation (intentionally misleading) has become more rampant. |
| Đây là một số mẹo giúp quý vị chọn lọc tin tức khi nghe và đọc. | Here are some tips for vetting the information you hear and read. |
| Chú trọng đến nguồn đưa tin. | Consider the source. |
| Nên nhớ người nào cũng có thể đăng bất kỳ mọi tin tức trên mạng điện toán. | Remember that anyone can post anything on the internet. |
| Trước khi tin tưởng vào tin tức quý vị đọc trên mạng điện toán, kiểm qua tin đó có từ nguồn đáng tin cậy hay không. | Before trusting information you find online, check that it comes from a credible source. |
| Đối với thuốc chích ngừa, các nguồn đáng tin cậy bao gồm các cơ quan y tế của chính phủ (thí dụ, Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Bệnh Dịch Hoa Kỳ CDC, Tổ Chức Y Tế Thế Giới WHO); các nguồn tin tức khách quan (thí dụ, NPR, the New York Time, và Washington Post cũng như CNN); và các bệnh viện độc lập có uy tín (thí dụ, Kaiser Permanente/Kaiser Family Foundation, Johns Hopkins và Mayo Clinic). | In the case of vaccines, trusted sources include government health agencies (the U.S. Centers for Disease Control, the World Health Organization and the National Institutes of Health, for example); unbiased news outlets (NPR, the New York Times, the Washington Post and CNN, for example); and respected independent medical organizations (Kaiser Permanente/Kaiser Family Foundation, Johns Hopkins and the Mayo Clinic, for example). |
| Đại Học UCSF cho các mẹo trong bài “Lượng Định Tin Tức về Sức Khỏe”. | UCSF offers some tips for “Evaluating Health Information.” |
| Truyền thông thiên vị/Kiểm Tin Xác Thật (Media Bias/Fact Check) xếp hạng các nguồn truyền thông dựa trên mức độ thiên vị ra sao. | Media Bias/Fact Check ranks media sources on how biased they are. |
| Tìm sự khẳng định. | Look for confirmation. |
| Kiểm xem nếu truyền thông dòng chính, như các báo và các băng tầng truyền hình lớn có đưa tin này hay không (How to spot COVID-19 vaccine misinformation). | Check if mainstream media, like major newspapers and television channels, have covered the information. If no mainstream news outlets are covering the story, odds are good that the claims are false or unproven. |
| Nếu các truyền thông dòng chính không đăng, chiều hướng cao đúng là tin giả hay không có chứng minh. | Also check the author and any sources cited (claims of the vaccine being dangerous often come from known anti-vaxxers who believe that there is no good vaccine). |
| Quý vị nên tìm hiểu trên mạng điện toán cụ thể về các tin rêu rao này kia (thí dụ, hỏi “Có thật sự đúng là [“quý vị đánh vào lời rêu rao liên quan đến thuốc chích ngừa]?”) sẽ cho ra các kết quả từ nhiều nguồn tin tức sẽ giúp quý vị phán đoán đúng đắn về tin tức nào chính xác. | Doing an online search for a particular claim (for example, asking “Is it true that [insert vaccine-related claim]?”) will produce results from many sources, which will allow you to make a more informed judgment about the accuracy of the information. |
| Quý vị vào các nguồn kiểm chứng tin xác thật trên mạng điện toán như Snopes.com và FactCheck.org khẳng định tin tức hay câu tuyên bố đó đúng hay không. | Online fact-checking resources such as Snopes.com and FactCheck.org can usually confirm whether a story or quote is legitimate or not. |
| Đừng tin các tin tức trong mạng xã hội về đề tài sức khỏe. | Don’t trust social media for health information. |
| Mạng xã hội là nguồn đưa tin đầu độc về vaccine rất nhiều (bao gồm tin thuốc có thể cài nam châm vào người hay thay đổi nhiễm sắc thể DNA của quý vị). | Social media is the source of much of the disinformation being spread about vaccines (including that they can magnetize you or alter your DNA). |
| Trung Tâm Phản Biện Tin Thù Ghét trên mạng Điện Số đã nhận diện ra 12 người – “Tá Tin Đầu Độc”—là các người chịu trách nhiệm cho phần lớn các tin đầu độc và dối trá trắng trợn về thuốc chích ngừa COVID-19 mà nó đã tràn lan trên Facebook, Instagram và Twitter. | The Center for Countering Digital Hate identified 12 people—the “Disinformation Dozen”—who are responsible for the bulk of the misleading claims and outright lies about COVID-19 vaccines that proliferate on Facebook, Instagram and Twitter. |
| Mở rộng phần “tin đăng” của quý vị. | Broaden your “feed.” |
| Ngoài việc để cho ai cũng có thể truyền tải các tin tức về sức khỏe không kiểm chứng bằng một cái nhấn nút “chia sẻ” hay “retweet,” sân nền mạng xã hội còn tạo sự dễ dàng cho quý vị tự giới hạn nguồn thông tin hợp với niềm tin và quan điểm của quý vị, khiến càng khó hơn cho quý vị nhận biết các tin tức sai lệch/đầu độc khi quý vị đọc hay nghe qua (How to Break Out of Your Social Media Echo Chamber). | In addition to enabling anyone to spread unverified health claims with the click of the “share” or “retweet” button, social media platforms make it easy to limit yourself to information sources that closely align with your beliefs and viewpoints, making it more difficult to recognize misinformation/disinformation when you see or hear it. |
| Quý vị nên tự hỏi các đoàn thể mà quý vị giữ đang muốn ảnh hưởng quý vị để tin vào tin giả hay không. | Ask yourself if the company you keep is influencing you to believe false claims. |
| Đặt câu hỏi quý vị có đọc tin tức đăng đầy đủ cả câu chuyện hay không. | Question whether you’re getting the whole story. |
| Trong các tin hoàn toàn giả tạo lại thường có mầm sự thật. | There is often a kernel of truth even in predominantly false claims. |
| Thí dụ, những người chống thuốc chích ngừa dựa vào các đề nghị của Tổ Chức Y Tế Thế Giới WHO không chích ngừa COVID-19 cho trẻ em dưới 12 tuổi (WHO: Children shouldn’t be vaccinated for COVID-19 right now), rồi họ xoay hướng nó thành lời thừa nhận rằng thuốc chích ngừa nguy hiểm cho trẻ em. | For example, anti-vaxxers latched on to the World Health Organization’s recommendation not to vaccinate children under 12 for COVID-19, spinning it as an admission that the vaccine is dangerous to children. |
| Phần tin họ lờ đi là lời giải thích của WHO rằng cần phải hoàn tất nhiều thử nghiệm về thuốc chích ngừa COVID-19 cho trẻ em trước, và rằng vì trẻ em có chiều hướng bị triệu chứng nhẹ hơn so với người lớn, do đó thuốc chích ngừa cần nên chích cho những người có tình trạnh bệnh lý, nhân viên y tế, và người già trước. | What they left out was the part of WHO’s statement that said that more testing needed to be done on COVID-19 vaccines in younger children and that, because children tend to experience mild disease symptoms compared to adults, vaccines should be prioritized to those with conditions, healthcare workers, and older individuals. |
| Quý vị nên cảnh giác với các nguồn tin thiên vị thường “lựa” các trữ liệu hỗ trợ các tin tức sai lệch, bóp méo nội dung chính, hay bỏ sót các chi tiết trọng yếu. | Be aware that biased sources often “cherry-pick” the data that supports their false claims, presenting information out of context or with crucial omissions. |
| Để có một danh sách các công cụ giúp gởi thông điệp chích ngừa và dữ kiện, quý vị đọc bài Đối Phó với COVID: Nguồn giúp các hội đoàn tiếp cận với cộng đồng về thuốc chích ngừa coronavirus. | For a list of vaccine messaging tools and information, read Consumer Action’s Coping with COVID-19: Coronavirus vaccination outreach resources for community-based organizations. |
| Dữ kiện này hữu ích cho những nhà hướng dẫn cộng đồng và cho người nào cố gắng vượt qua sự ngần ngại về chích ngừa. | The information is useful to community educators and anyone trying to overcome vaccine hesitancy. |
| Đi chích ngừa | Getting vaccinated |
| Thuốc chích ngừa có sẵn khắp mọi nơi. | The vaccine is widely available. |
| Những ai từ 12 tuổi trở lên, trong bất kỳ tiểu bang nào, đủ tiêu chuẩn được chích ngừa. | Anyone 12 or older, in any state, is eligible to be vaccinated. |
| Để tìm địa điểm chích ngừa COVID-19 gần chỗ quý vị, dùng công cụ dò tìm của Vaccine.gov, nhắn tin chữ số Khu Bưu Chính (ZIP code) của quý vị đến 438829, hay gọi số điện thoại 800-232-0233 (Số cho người câm/điếc TTY: 888-720-7489). | To find a COVID-19 vaccination location near you, use the Vaccines.gov search tool, text your ZIP code to 438829, or call 800-232-0233 (TTY: 888-720-7489). |
| Quý vị sẽ biết địa chỉ trang mạng, số điện thoại và giờ làm việc của các địa điểm chích ngừa; loại thuốc chích ngừa COVID-19 có sẵn; và bước kế tiếp là đến chích ngừa. | You’ll learn the vaccination location’s web address, phone number and hours of operation; the types of COVID-19 vaccines available there; and the next step to take to get vaccinated. |
| (Nếu quý vị nói ngôn ngữ khác không phải tiếng Anh hay Tây Ban Nha và cần giúp tìm địa điểm chích ngừa gần nhà, hay có câu hỏi tổng quát về thuốc chích ngừa COVID-19, gọi số 800-232-0233.) | (If you speak a language other than English or Spanish and need help finding a vaccine provider near you, or you have general questions about the COVID-19 vaccine, call 800-232-0233.) |
| Quý vị cũng có thể tìm thuốc chích ngừa có sẵn ở đâu qua trang mạng của bộ y tế tiểu bang (state health department) hay qua tiệm thuốc Tây có tham gia chích ngừa (participating pharmacy). | You can also check vaccination availability through your state health department or a participating pharmacy. |
